ผู้สูงอายุเบื่ออาหาร เป็นปัญหาที่ในบางครอบครัวมองข้าม หากปล่อยไว้ นานเข้าอาจเกิดผลกระทบร้ายแรงต่อตัวผู้สูงอายุได้ การเบื่ออาหารของผู้สูงอายุ สังเกตได้ไม่ยากจากพฤติกรรมการทานอาหารที่เปลี่ยนไป ทานอะไรไม่ค่อยอร่อย ทานน้อย แม้กระทั่งของโปรดที่เมื่อก่อนเคยชอบ กลับบ่นว่าไม่อร่อย หรือไม่อยากทาน น้ำหนักลดลง และร่างกายซูบผอม เป็นปัญหายอดฮิตสำหรับครอบครัวที่มีผู้สูงวัยอยู่ภายในบ้าน ทำให้ลูก หลาน กลุ้มใจและเป็นกังวลมาก เพราะถ้าเมื่อคนแก่เบื่ออาหารไม่ยอมทานข้าว ร่างกายก็จะอ่อนแรง เพลียและเหนื่อยง่าย และอาจมีผลให้ร่างกายได้รับสารอาหารไม่เพียงพอ
ผู้สูงอายุเบื่ออาหาร สาเหตุเกิดจากอะไร
อาการเบื่ออาหารในผู้สูงอายุ มักเกิดได้จากหลายสาเหตุ โดยแบ่งออกเป็น 3 ปัจจัยหลัก ดังนี้
1.ปัญหาทางด้านร่างกาย
- การรับรสและกลิ่นเปลี่ยน เพราะรสชาติและกลิ่นของอาหารจะช่วยทำให้เรารู้สึกว่าอาหารนั้นอร่อย แต่ในผู้สูงอายุวัย 60 ปีขึ้นไป ความสามารถในการรับรสและกลิ่นนั้นเปลี่ยนไป เนื่องมาจาก ต่อมรับรสและกลิ่นทำงานแย่ลง ทำให้รู้สึกว่าอาหารไม่อร่อย ไม่มีรสชาติ จึงทำให้ผู้สูงอายุรู้สึกเบื่ออาหาร
- สุขภาพฟันและเหงือกไม่แข็งแรง ฟันและเหงือกเป็นอีกหนึ่งสาเหตุ ที่ทำให้ผู้สูงอายุเบื่ออาหาร เนื่องจากการเจ็บปวดที่ฟันและเหงือก ฟันหลุดร่วง เหงือกร่น ปัญหาฟันปลอมที่หลวม ทำให้เคี้ยวอาหารลำบาก ทานอาหารได้น้อยลง
- ระบบย่อยอาหารทำงานช้าลง ในผู้สูงอายุมีน้ำย่อยในกระเพาะอาหารน้อยลง การบีบและคลายตัวของกระเพาะอาหาร และลำไส้ทำงานไม่ปกติ ย่อยอาหารได้ไม่ดี ย่อยยาก ทำให้มีอาหารตกค้างในกระเพาะและลำไส้ ทำให้ท้องผูก
- เกิดจากการเป็นโรคต่างๆ โรคอัมพฤษ์ อัมพาต ผู้สูงอายุที่เป็นโรคนี้มักทานอาหารได้ยาก เคี้ยวยาก กลืนยาก ทำให้การทานอาหารเป็นเรื่องที่ยาก และลำบาก จนทำให้ไม่อยากอาหาร
2.ปัญหาทางด้านจิตใจ
สาเหตุอีกอย่างหนึ่ง ที่ทำให้ผู้สูงอายุเบื่ออาหาร นั่นก็คือ ความเครียด อาการซึมเศร้า หรือเกิดจากอาการน้อยใจ จากการไม่ได้รับความสนใจจากคนในครอบครัว ต้องทานอาหารคนเดียว อาการเหล่านี้ ทำให้ผู้สูงอายุรู้สึกไม่อยากอาหาร และทานอาหารได้น้อยลง
3.ปัญหาด้านอื่นๆ
ผลข้างเคียงจากยา ยาบางชนิดมีผลทำให้การรับรส และกลิ่นเปลี่ยนไป เช่น ยาโรคความดันโลหิตสูง ยาโรคหัวใจสภาพอากาศ สภาพอากาศที่ร้อนอบอ้าว ทำให้รู้สึกอึดอัด หงุดหงิดทำให้ไม่อยากทานอาหาร
ผู้สูงอายุเบื่ออาหาร กับผลเสียที่ตามมา
ปัญหาผู้สูงอายุเบื่ออาหาร ไม่ใช่เรื่องที่ควรปล่อยทิ้งไว้ หรือเห็นเป็นเรื่องปกติ เพราะการที่ผู้สูงอายุได้รับสารอาหารไม่เพียงพอ ย่อมมีผลเสียต่อระบบต่าง ๆ ของร่างกาย ซึ่งจำแนกได้หลัก ๆ ดังนี้
- ร่างกายขาดสารอาหาร โลหิตจาง และอาจทำให้มวลกระดูกบางลง
- ร่างกายอ่อนล้า เสียสมดุลเกลือแร่ในร่างกาย
- มวลกล้ามเนื้อลดลง
- ภูมิคุ้มกันต่ำลง ทำให้ติดเชื้อง่าย แผลหายช้า และป่วยง่าย
- ในผู้สูงอายุที่ป่วยเป็นโรคเบาหวานด้วยนั้น อาจทำให้เกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ และอาจทำให้เกิดอันตรายได้
เมื่อผู้สูงอายุเบื่ออาหารควรดูแลอย่างไร
- สาเหตุของการเบื่ออาหารในผู้สูงอายุมีหลายสาเหตุ การดูแลภาวะเบื่ออาหารควรเริ่มต้นจากการหาสาเหตุและแก้ไขสาเหตุที่สามารถแก้ไขได้ ดังนี้
- เลือกอาหารที่มีขนาดชิ้นเล็ก รับประทานง่าย เนื้อสัมผัสนิ่ม ละเอียด เป็นเนื้อเดียวกัน มีความชุ่มน้ำ ทั้งนี้การเลือกอาหารที่เหมาะสมต้องสอดคล้องกับภาวะหรือโรคที่เป็นสาเหตุการเบื่ออาหาร
- สร้างตารางการรับประทานอาหารให้เป็นเวลาที่แน่นอนเพื่อให้ร่างกายเตรียมพร้อมสำหรับการรับประทานอาหารในแต่ละมื้อ
- อาการปากแห้งจากการผลิตน้ำลายลดลง แนะนำให้ผู้สูงอายุจิบน้ำเปล่าบ่อย ๆ หลีกเลี่ยงอาหารที่แห้งและแข็ง หรืออาจใช้ผลิตภัณฑ์ทดแทนการสร้างน้ำลายในรายที่น้ำลายลดลงมาก
- หมั่นตรวจสุขภาพฟันและช่องปากทุก 6 เดือนหรือตามคำแนะนำของทันตแพทย์ หากมีปัญหาเกี่ยวกับฟันหรือการเคี้ยวควรปรึกษาทันตแพทย์เพื่อทำการรักษาหรือใส่วัสดุ ฟันปลอม เพื่อช่วยในการเคี้ยว
- รักษาอาการผิดปกติต่าง ๆ เช่น คลื่นไส้ อาเจียน ท้องผูก อาการปวด
- หากผู้สูงอายุได้กลิ่นและรสลดลง การปรุงอาหารเพื่อให้มีกลิ่นและรสเด่นขึ้นตามที่ชอบอาจช่วยได้ อย่างไรก็ตาม ไม่แนะนำการเพิ่มเกลือหรือน้ำตาลในอาหารโดยเฉพาะผู้มีโรคประจำตัว อาจพิจารณาการเพิ่มพริกไทย สมุนไพร หรือเครื่องเทศ เพื่อชูกลิ่นและรสของอาหารแทน
- เลือกอาหารที่ไม่ต้องใช้อุปกรณ์จำนวนมากในการรับประทานเนื่องจากผู้สูงอายุอาจมีข้อจำกัดในการใช้อุปกรณ์ เช่น มีด ส้อม ปรับให้เป็นอาหารที่รับประทานง่าย ใช้มือหยิบรับประทานได้ เช่น มันฝรั่งทอด ลูกชิ้น ผักหรือผลไม้ หั่นชิ้นพอดีคำ เป็นต้น
- ผู้ป่วยที่มีปัญหาซึมเศร้าหรือปัญหาด้านการรับรู้บกพร่อง ควรได้รับการวินิจฉัยและรักษาโดยแพทย์
- การมีครอบครัวหรือคนใกล้ชิด หรือกลุ่มเพื่อนในวัยเดียวกันร่วมรับประทานอาหารด้วยจะช่วยเพิ่มความอยากอาหารของผู้สูงอายุให้มากขึ้น
ครอบครัวไหนที่มีปัญหาผู้สูงอายุเบื่ออาหาร ขั้นตอนแรกควรค้นหาต้นตอสาเหตุก่อนว่ามาจากเรื่องใด เช่น จากยาที่รักษาโรคประจำตัวซึ่งทานอยู่เป็นประจำ หรือเกิดจากสิ่งรอบข้าง แล้วแก้ปัญหาไปที่ละจุด หากแก้แล้วอาการเบื่ออาหารยังไม่ดีขึ้น ควรพาผู้สูงอายุไปพบแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ และทำการตรวจร่างกายเบื้องต้นก่อน อย่างไรก็ตามการที่ครอบครัวคอยดูแลเอาใจใส่ ทำความเข้าใจกับสิ่งที่ผู้สูงอายุเป็น ก็จะสามารถแก้ปัญหาได้อย่างถูกวิธีและเห็นผล
เดอะซีเนียร์เป็นศูนย์ดูแลผู้สูงอายุและโรงพยาบาลผู้สูงอายุเดอะซีเนียร์ ทำให้เราเข้าใจดีในเรื่องการดูแลผู้ป่วยสูงอายุ และผู้สูงอายุที่ต้องการความใส่ใจการดูแลครอบคลุมทุกด้าน ทั้งด้านการพยาบาล การฟื้นฟูร่างกาย ด้านอาหารและโภชนาการ โดยทีมแพทย์ พยาบาล เจ้าหน้าที่ดูแล กายภาพบำบัดวิชาชีพและนักโภชนาการ
เดอะซีเนียร์สามารถดูแลกลุ่มผู้สูงอายุ ผู้สูงอายุต้องการช่วยเหลือ ดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง และผู้ป่วยพักฟื้นหลังจากการผ่าตัด ดูแลผู้ป่วยติดเตียง ให้อาหารทางสาย เจาะคอ จนถึงกลุ่มผู้ป่วยที่ยังต้องให้ออกซิเจน หรือเครื่องช่วยหายใจ (Home Ventilator) ด้วยประสบการณ์การดูแลและความเชี่ยวชาญในผู้สูงอายุมากกว่า 25 ปี และการพัฒนาที่ต่อเนื่อง จึงทำให้เราเป็นผู้เชี่ยวชาญในการดูแลผู้สูงอายุ ด้านการดูแล ด้านกิจกรรมบำบัด และฟื้นฟูหลังออกจากโรงพยาบาล
สามารถติดต่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมของโรงพยาบาลเดอะซีเนียร์ได้ที่
โทร : 090-885-2985, 094-498-1115
LINE OFFICIAL : @thesenior